Aby dostrzec marnotrawstwo, najpierw trzeba je zrozumieć

Aby dostrzec marnotrawstwo, najpierw trzeba je zrozumieć

Aby zrozumieć marnotrawstwo, dobrze jest je nazwać po imieniu 😊

Studia literatury, jak i obserwacja procesów biznesowych pozwalają wyróżnić kilka głównych rodzajów marnotrawstwa. Są to: nadprodukcja, oczekiwanie, zbędny transport, nadmierne lub niewłaściwe przetwarzanie, nadmierny stan zapasów, zbędny ruch, wszelkiego rodzaju defekty, niewykorzystana kreatywność pracowników, straty jakości, zacofanie (ale też nadmierne rozwinięcie) systemów, procesów, technologii, marnotrawstwo związane z zachowaniami, marnotrawstwo środowiskowe, marnotrawstwo danych… itp. Pierwsze siedem z wymienionych wyżej rodzajów marnotrawstwa to tzw. muda Systemu Produkcyjnego Toyoty. Klasyfikacji muda według przyczyn ich powstawania dokonał T. Ohno, jeden z prezesów Toyoty, w opinii którego szczególną uwagę należy zwrócić na marnotrawstwo związane z nadprodukcją; to właśnie nadprodukcja prowadzi do powstania większości innych strat.
Po latach J.K. Liker do listy muda dodał ósmy rodzaj straty, ważny z punktu widzenia pracowników – niewykorzystana kreatywność pracowników. J.K. Liker wraz z D.P. Meierem sygnalizowali ważność rozwijania „wyjątkowych pracowników”. Organizacje zatrudniają swoich pracowników dla ich fizycznej siły i sprawności, a zapominają, że ci sami pracownicy przychodzą codziennie do pracy z głowami pełnymi pomysłów. To dzięki wykorzystywaniu kreatywności pracowników organizacje mogą pracować nad eliminowaniem pozostałych rodzajów marnotrawstwa i nad wzrostem wydajności. Wiedział o tym H. Ford, który podkreślał, że w jego fabrykach pomysły nadchodzą ze wszystkich stron . Wysoko oceniał inwencję Polaków. Napisał: Polscy robotnicy z wszystkich cudzoziemców zdają się być najsprytniejsi w tym względzie. Polak, nie umiejący mówić po angielsku, pokazał, że osadzenie narzędzia w jego maszynie pod innym kątem może podwyższyć trwałość narzędzia, które zużywało się po czterech czy pięciu cięciach. Miał słuszność i mnóstwo pieniędzy oszczędziło się na ostrzeniu. Inny Polak, prowadzący wiertarkę, przymocował mały przyrząd, by, po skończonem wierceniu części, nie brać jej do ręki. Przyrząd ten przyjęliśmy ogólnie i wynikła stąd znaczna oszczędność .
W realizację idei minimalizacji marnotrawstwa znaczący wkład wniósł również S. Shingo, inżynier Toyoty. Opierając się na własnych obserwacjach podał siedem głównych rodzajów marnotrawstwa, w kolejności od priorytetu najwyższego (najczęściej występujące rodzaje marnotrawstwa, wymagające podjęcia kroków naprawczych w krótkim terminie), do najniższego. Są to: nadprodukcja, odpadki, zbędne zapasy, zbędne ruchy, niewłaściwe procesy, transport, oczekiwanie .
J.P. Womack i D.T. Jones wyróżnili tzw. muda pierwszego rodzaju i muda drugiego rodzaju. Muda pierwszego rodzaju to czynności nie przyczyniające się do powstania wartości postrzeganej z punktu widzenia klienta, jednak niezbędne do właściwego funkcjonowania procesu; nie są możliwe do wyeliminowania od razu. Muda drugiego rodzaju to czynności nie przyczyniające się do powstania wartości postrzeganej z punktu widzenia klienta; są możliwe, a nawet konieczne do natychmiastowego wyeliminowania.
Womack i Jones, w publikacji na temat marnotrawstwa widzianego oczami konsumentów podkreślili, że dla konsumenta ważny jest całościowy koszt konsumpcji, w skład którego wchodzi nie tylko cena wyrobu czy usługi, ale także czas oraz utrudnienia związane z jego nabyciem i procesami serwisu. Konsument oczekuje, często żąda, aby nie marnować jego czasu, ograniczyć do minimum całkowity czas konsumpcji i zredukować proces decyzyjny do minimum w celu rozwiązania problemu. Dla konsumenta bowiem w większości przypadków to nie sam proces/akt zakupu towaru jest problemem, a szereg czynności związanych z poszukiwaniem, nabywaniem, instalacją, utrzymywaniem, aktualizacją i pozbywaniem się produktów. Czynności te są marnotrawstwem czasu, sił i środków.
Marnotrawstwem, na które powinno się zwracać największą uwagę jest to, związane z wypadkami przy pracy i nieprzestrzeganiem zasad bezpieczeństwa pracy. Może ono bowiem skutkować utratą zdrowia lub życia pracowników.
Lista źródeł marnotrawstwa nie będzie listą zamkniętą. Tyle można zidentyfikować typów marnotrawstwa, ile w obrocie gospodarczym występuje rodzajów działalności, procesów gospodarczych i ile realizowanych jest poszczególnych czynności w procesach. Wskazanie głównych źródeł marnotrawstwa ułatwi poszukiwanie niegospodarności w ramach konkretnych organizacji. Efekty eliminowania marnotrawstwa powinny być oceniane na bieżąco, a nie po miesiącu, dlatego tak ważne jest stosowanie odpowiednich mierników procesów oraz odpowiednich, zalecanych w literaturze koncepcji rachunku kosztów.

W kolejnym poście słów kilka na temat wybranych źródeł źródła marnotrawstwa.

Zapraszam 😊

P.S. W temacie marnotrawienia żywności, z przykrością informuję, że:
- 42 proc. Polaków przyznaje, że zdarza im się wyrzucać żywność,
- 35 proc. z nich robi to kilka razy w miesiącu,
- najczęściej wyrzucane produkty to pieczywo, owoce, wędliny i warzywa.
Wynika to z badania zrobionego na potrzeby Federacji Polskich Banków Żywności. Polacy rocznie marnują 235 kg żywności na osobę, w przeliczeniu na statystycznego mieszkańca, znajdujemy się na piątym miejscu w UE.
Najczęściej wyrzucane produkty to: pieczywo (wskazało je 49 proc. przyznających się, że zdarzyło im się wyrzucić żywność), owoce (46 proc. wskazań), wędliny (45 proc.), warzywa (37 proc.), jogurty (27 proc.). Na kolejnych miejscach znalazły się ziemniaki (17 proc.), mleko (12 proc.), mięso (10 proc.), sery (10 proc.), dania gotowe, takie jak np. pizza lub wyroby garmażeryjne (9 proc.), ryby (5 proc.) i jajka (4 proc.).
Wśród przyczyn wyrzucania żywności na pierwszym miejscu wskazano przegapienie terminu przydatności do spożycia (29 proc.) i zbyt duże zakupy (20 proc.).
Źródło: https://www.forbes.pl/gospodarka/marnowanie-zywnosci-w-polsce-dane-z-2018-r/8etbgkq